با توجه به بروز پاره ای مشکلات برای برخی دوستان در هنگام نصب لینوکس در سیستمهای نسبتا قدیمی تر که مربوط به نصب ابزارهای اتصال و اجرا از نوع ISA میباشد تصمیم به نگارش این مقاله گرفتم تا پاره ای از سئوالات مهم در این زمینه پاسخ داده شود .
ابتدا باید بدانیم که با وجود قدیمی تر بودن تکنولوژی ISA نسبت به PCI و PCI-EXPRESS و ... این ابزارها (device) مثل مودمهای نوع ISA و کارتهای صدای ISA و ... معمولا درلینوکس بصورت خودکار بوسیله هسته کرنل شناسائی میشوند .
فقط درصورتی ابزارهای ISA توسط کرنل شناسائی نخواهند شد که این ابزارها از نوع اتصال و اجرا مناسب برای ویندوز یا plug and play طراحی شده باشند . در اینصورت هسته کرنل برای شناسائی این ابزارها ابتدا نیازمند برنامه جانبی isapnptools خواهد بود .
راه حل این مشکل این است که ابزار isapnptools را با افزودن دستور اجرای آن در یک اسکریپت راه انداز سیستمی هنگام بوت شدن سیستم فعال نمائیم تااین برنامه کمکی در هر بار راه اندازی سیستم بطور اتوماتیک اجرا گردد.
در اینصورت این برنامه device های نوع ISA را شناسائی کرده و آنها را برای درایورها یا همان ماژولهای هسته کرنل یا برنامه های کاربردی دیگر قابل دسترس می نماید .
بعنوان یک مثال : اگر شما بخواهید یک کارت صدای نوع ISA از نوع اتصال واجرا را در لینوکس نصب و از آن استفاده نمائید نخست باید درایور مناسب با مدل کارت صدای خود را هنگام نصب یا پس از نصب لینوکس با پیکربندی هسته بصورت یک ماژول متصل شونده به هسته کامپایل نموده (به مقاله پیکربندی مجدد هسته لینوکس مراجعه شود) و سپس دستور اجرای برنامه isapnptools را در یکی از اسکریپتهای راه انداز یا bootup scripts سیستم خود واقع در مسیر /etc/init.d/boot.local اضافه کنید .
(نکته : اسکریپت یک فایل متنی قابل اجرا است که درست همانند همتای ویندوزی خود یعنی فایل دسته ای یا batch files فرامین موجود درآن هنگام اجرای اسکریپت خط به خط اجرا میگردد . ضمنا نام و مسیر اسکریپتهای راه انداز سیستمی در توزیعهای مختلف لینوکس ممکن است کمی متفاوت باشد ولی این مسیرها از روی اصول نامگذاری فایلها و مسیرها در لینوکس معمولا به سادگی قابل فهم و شناسائی هستند).
نصب کارت صدا و شناسائی شدن آن توسط سیستم های عامل خانواده گنو / لینوکس میتواند بسیار ساده یا خیلی پیچیده به نظر برسد. بسیاری از کارتهای سازگار با sound blaster بعلت برخی مشکلات تجاری در حقیقت با درایورموجود در هسته لینوکس برای کارتهای صدای sound blaster سازگار نیستند و برخی دیگر به شکلی آسان و باور نکردنی با این درایور سازگار میشوند.
در هر صورت برای کارت های صدا در لینوکس درایورهای متعددی وجود دارد . برخی در داخل هسته کرنل و برخی دیگر با نام oss/free driver جدای ازآن توزیع میشوند و در این مدل از بیشتر کارتهای صدای generic پشتیبانی میشود .
در زمان نصب سیستم عامل یا هنگام کامپایل کردن مجدد یک هسنه کرنل برای نصب برروی سیستم هر کاربر باید مدل کارت صدای مناسب با آنچه در اختیار دارد و یا مدل درج شده بر روی chipset کارت صدای خود را به درستی انتخاب نماید ، بعنوان مثال برای کارت صدای sound blaster PCI 64 باید درایور audioPCI chipset انتخاب گردد .
خیلی به ندرت پیش می آید که مدل کارت صدای شما در لیست سخت افزاری کارتهای صدا که توسط هسنه کرنل پشتیبانی میشوند نیست در اینصورت هم اصلا نگران نباشید !
در اینگونه موارد میبایست نوع دیگری از درایور مناسب با کارت صدای خود را تهیه و نصب کنید .
دو نمونه از مهمترین درایورهای پیشرفته کارت صدا یکی ALSA در آدرس http://alsa.jcu.cz و OSS/linux در آدرس http://www.opensound.com در شبکه وب قابل دریافت است .
ضمنا OSS/linux یک محصول تجاری است و به لحاظ برخی محدودیتهای ایجاد شده از سوی سازندگان سخت افزارها برای محصولات مرجع باز در این نوع درایور تجاری از تعداد بسیار زیادتری ازمدلهای کارت صدا پشتیبانی می شود .
] نکته : از تکنولوژی پیشرفته صدا نوع ALSA بطور داخلی built-in در هسته های کرنل نسخه 2.6.0 به بالا پشتیبانی میشود . [
در هر یک از موارد فوق بایستی از بین مدلهای کارت صدای پشتیبانی شده مدل دستگاه خود را یافته و درایور مربوط به آنرا دریافت نمائید . بدیهی است که نصب درایور پس از نصب سیستم عامل بصورت یک ماژول متصل شونده به هسته کرنل و معمولا از طریق اسکریپتهای نصبی آماده ای که توسط ارائه کننده درایور و بهمراه آن عرضه میشود صورت میگیرد و تنها نکته باقیمانده این است که باید قبل از نصب درایور حتما سورس کد هسته kernel source را برروی سیستم خود نصب کرده باشید .
به طور پیش تعریف شده وقتی یک سیستم مبتنی بر گنو / لینوکس راه اندازی یا بوت میشود ابتدا هسته کرنل و سپس ماژولها و درایورهای سیستمی و پس از آن بقیه سرویسهای مرتبط با بخش سرور و شبکه اجرا شده و به داخل حافظه بارگذاری میشوند و سپس سیستم یک خط فرمان prompt برای ورود نام کاربری و کلمه عبور را نشان میدهد که کاربر میتواند با وارد کردن نام کاربری معتبر و کلمه عبور خود به سیستم وارد شود .
اما معمولا این روال چیزی نیست که اغلب کاربران ، خصوصا کاربران خانگی به دنبال آن هستند زیرا افراد اصولا به دنبال رابطهای گرافیکی کاربر که این روزها به سرعت در حال توسعه بوده و بسیاری از کارها را ساده تر کرده میباشند و در این شرایط برای کار با کامپیوتر به کمترین اطلاعات کاربری نیاز خواهد بود .
به همین لحاظ سه مورد از وضعیتهای قابل انتخاب در هنگام بوت شدن سیستم یا boot mode را که اطلاعات مربوط به تنظیمات آنها در فایل /etc/inittab با ذکر یک شماره ذخیره شده است در اینجا بررسی مینمائیم.
باید دانست که وضعیتهای مختلف بوت سیستم را اصطلاحا runlevel مینامند و نخستین وضعیت یا runlevel 1 به معنای وضعیت تک کاربره و متنی میباشد و در این وضعیت لینوکس تنها به تقاضای ورود یک کاربر پاسخ مثبت میدهد و سایرین نخواهند توانست از سیستم بصورت چند کاربره استفاده کنند پس در این وضعیت کلیه سرویسهای شبکه غیر فعال میباشد.
در وضعیت یا runlevel 3 که معمولا در سیستمهای سرویس دهنده پیش گزیده میباشد تمامی سرویسهای شبکه و سرور بارگزاری شده و سیستم کاملا در mode چند کاربره قرارمیگیرد و برای ورود کاربر به رابط متنی prompt وابسته است.
اما مهمترین وضعیت یا runlevel 5 که امروزه در اکثر توزیعهای رومیزی لینوکس و برخی اوقات در سرورها پیش گزیده میباشد را mode گرافیکی مینامند . چرا که در این وضعیت در صورت نصب و تنظیم بودن کامل X-window و وجود محیطهای دسکتاپی مثل KDE و GNOME و ... همیشه یک پنجره گرافیکی برای ورود کاربران به نمایش در آمده و پیامد آن ورود به رابط گرافیکی و محیط دسکتاپ انتخابی کاربر میباشد .
ایجاد تغییر در سیستم و انتخاب هر یک از runlevel های فوق به نوع نیازمندیها و انتخاب کاربر مربوط میشود و برای تغییر mode سیستم همه کاری که بایستی انجام گیرد ویرایش فایل /etc/inittab و تغییر عدد ذخیره شده در خط initdefault میباشد :
id:3:initdefault:
تغییر دادن عدد 3 به عدد 5 در خط فرمان فوق موجب خواهد شد که سیستمی که در mode غیر گرافیکی و متنی کار میکرده پس از راه اندازی مجدد وارد mode گرافیکی شود و پنجره های گرافیکی xdm در هنگام بوت به نمایش در آید .