اگر شما هم یک کاربر لینوکس باشید باید بدانید که صرفنظر از نوع توزیع لینوکس مورد استفاده شما همواره باید از تعدادی از کلیدهای میانبر که مجموعه ای از کلیدهای عملیاتی صفحه کلید شما تلقی میشوند برای سهولت بیشتر آگاه باشید . در این مقاله سعی میکنم تا جائی که ممکن است این کلیدهای میانبر را به شما معرفی نمایم :
(منظور از میانبرها فشردن همزمان کلیدهای خاصی از صفحه کلید میباشد).
1 – <Ctrl><Alt><F1>
اگر در رابط گرافیکی لینوکس یا xwindows مثل محیط KDE یا Gnome هستید با فشردن همزمان این سه کلید به محیط اولین پنجره فرامین متنی یا ترمینال میروید . و اگر در محیط متنی یا غیر گرافیکی لینوکس باشید فشردن کلیدهای alt و f2 شما را به دومین رابط متنی یا ترمینال میبرد و نیازی به فشردن کلید کنترل نیست .
2 – <Ctrl><Alt><F7>
شما را به پنجره رابط گرافیکی لینوکس یا xwindows باز میگرداند .
3 - کلید <Tab>
در محیط گرافیکی یا متنی بعنوان احضار کننده و نمایش سایر فرامین موجود در path یا مسیرهای جاری سیستم موجود در حافظه تلقی شده و یا در شکل دیگر میتواند دستورات نیمه تمام تایپ شده توسط شما را بصورت اتوماتیک کامل کند . این قابلیت در وقت شما بسیار صرفه جوئی خواهد نمود .
4 – کلید <ArrowUp>
در محیط ترمینال متنی فرامین از قبل تایپ شده یا تاریخچه فرامین قبلی فرامین متنی تایپ شده را با هر بار فشار این دکمه یک به یک مجددا احضار میکند در صورت تمایل میتوانید از دکمه <ArrowDown> برای برگشتن به فرامین بعدی استفاده کنید .
5- <Shift><PgUp>
خروجی فرامین اجرا شده در یک پنجره متنی یا ترمینال را بطرف بالا مرور میکند .
6 - <Ctrl><Alt><+>
دریک محیط گرافیکی یا Xwindows شما میتوانید در صورت تمایل به حالتهای دیگر صفحه از نظر تفکیک پذیری یا resolution سوئیچ نمائید ولی باید این قابلیت قبلا در فایلهای پیکربندی گرافیکی Xwindows تنظیم شده باشد تا سیستم امکان استفاده از تفکیک پذیریهای متنوع را مثلا 640*480 یا 800*600 ویا 1024*768 و غیره داشته باشد . برای پیکربندی اولیه Xserver باید از برنامه گرافیکی xconfigurator استفاده یا مستقیما فایل تنظیمات مربوطه را در مسیر /etc/X11/XF86Config ویرایش نمود . در توزیع مندریک لینوکس اینکار بسادگی توسط برنامه گرافیکی xfdrake قابل انجام است
7 - <Ctrl><Alt><->
تفکیک پذیری قبلی Xserver را باز میگرداند .
8 - <Ctrl><Alt><Esc>
در رابط گرافیکی Xwindows مثل kde برنامه ای را که در پی فشردن این سه دکمه کلیک کنید خواهد بست و اصطلاحا به فرایند اجرای یک برنامه خاتمه داده و آنرا kill میکند . این مورد در زمانی کاربرد دارد که یک برنامه از کار افتاده یا برنامه بر اثر مشکلاتی در اجرا هنگ یا قفل نموده است .
9 - <Ctrl><Alt><BkSpc>
محیط گرافیکی در حال اجرا مثل kde یا gnome را خاتمه داده و حالت logoff را برای سیستم اجرا میکند . این گزینه در زمانی کاربرد دارد که رابط Xwindows را نتوان بصورت معمول و نرمال بست .
10 - <Ctrl><Alt><Del>
فشردن این سه کلید در محیط ترمینال متنی باعث خاموش شدن shutdown سیستم لینوکس با طی مراحل معمول آن شده و در زمانی که در محیط متنی کار میکنیم یا وقتی که به هر دلیل سیستم دچار مشکلاتی شده باشد کاربرد دارد .
11 – Ctrl+c
روند اجرای یک فرمان در حال اجرا را متوقف میکند .
12 - Ctrl+d
درصورتی که درابتدای یک خط خالی در محیط ترمینال متنی اجرا شود پنجره ترمینال را می بندد .
در ابتدای کاربا سیستمهای عاملهای یونیکس بیس مثل لینوکس نکات مهمی وجود دارد که دانستن آنها به هر کاربر در امر آشناشدن با این سیستم عامل و فهمیدن مفاهیم پایه آن کمک میکند . در این مقاله تصمیم دارم تعدادی از این مفاهیم را بصورت خلاصه برشمرده و شما را با آنها آشنا نمایم :
1- فرامین و دستورات در محیط سیستم عاملهای گنو / لینوکس به بزرگی و کوچکی حروف حساس یا باصطلاح case sesitive میباشند ، این بدان معناست که کلماتی چون Mozilla, MOZILLA, mOzilla , mozilla کاملا با هم متفاوت هستند و بعنوان چهار دستور جداگانه تلقی میشوند .و بصورت پیش فرض فقط دستور mozilla برای اجرای مرورگر اینترنت موزیلا در محیط این سیستم قابل اجراست و بقیه دستورات بدون نتیجه خواهد بود . همچنین کلمه عبور ورودی شما به سیستم و کلمه رمز عبور نیز از این قائده پیروی میکنند .
2- نام فایلها در لینوکس میتواند حداکثر شامل 256 کاراکتر باشد که این کاراکترها کلیه حروف و اعداد و ( - و _ و . ) و حتی تعدادی کاراکترهای غیر مصطلح دیگر باشد .
3- فایلهائی که نام آنها با دات یا ( . ) آغاز میشود را نمیتوان با دستور ls یاdir مشاهده و لیست نمود . چرا که سیستم تصور میکند این فایلها دارای خصوصیت پنهان بوده و باید حتما از دستور ls –a برای مشاهده همه فایلهای موجود در مسیر جاری استفاده کرد . (a=all)
4- کاراکتر / در لینوکس مشابه همتای خود درداس یعنی بوده و به معنای ریشه تمام دایرکتوریهای موجود در سیستم فایل لینوکس است . برای مثال برای رفتن به یکی از دایرکتوریهای سیستم از دستور cd /usr/doc استفاده میشود .
5- در لینوکس همه دایرکتوریها در زیر شاخه یک دایرکتوری اصلی بنام ریشه یا root قرار دارند و هیچگونه درایوی مثل داس یا ویندوز (c,d,e,f,…) وجود ندارد . این بدان معناست که حتی درایوهای فیزیکی مثل هارد دیسکهای متعدد و یا حتی درایوهای شبکه پس از اتصال به سیستم فایل لینوکس در زیر مجموعه دایرکتوری ریشه root قرار میگیرند .
6- در فایلهای پیکربندی سیستمی لینوکس کلیه خطوط دستوری که با کاراکتر # شروع میشوند صرفا حاوی توضیحاتی برای راهنمائی کاربران میباشند و در هنگام اجرای فایل پیکربندی نادیده گرفته خواهند شد .
7- لینوکس بصورت ذاتی یک سیستم چند کاربره میباشد و کلیه تنظیمات سیستمی و فایلهای متعلق به هر کاربر در یک دایرکتوری اختصاصی وی در شاخه /home/ قرار میگیرد . تنظیمات کاربری و کلمه شناسائی و سایر تنظیمات اختصاصی اعمال شده در سیستم توسط هر کاربر در دایرکتوری home مخصوص وی و در فایلهائی قرار میگیرد که همگی با نقطه یا " . " آغاز میگردند .
8- فایلهای تنظیمات عمومی سیستم در دایرکتوری /etc قرار دارند .
9- در لینوکس همچون سایر سیستمهای عامل چند کاربره همه دایرکتوریها و حتی تک تک فایلها حاوی اطلاعات مربوط به خصوصیات و سطح دسترسی قابل تعریف permissions میباشند .
10- دستورات تکمیلی هر فرمان اجرا شده در خط فرمان متنی با کاراکتر - و وقتی فرمان کمکی حاوی بیش از یک کاراکتر باشد با - - آغاز میشوند. این مورد را میتوان با برخی سوئیچها کمکی فرمان داس / مقایسه کرد .
11- هنگامی که بخواهید یک فرمان در پس زمینه سیستم اجرا شود باید پس از تایپ دستور یا فرمان مربوطه کاراکتر & را قرا دهید .
حتما میدانید که برای کپی کردن یک فایل یا متن در قسمتی از حافظه سیستم که اصطلاحا بنام کلیپ بورد شناخته میشود و انتقال آن به هر نقطه دیگر و چسباندن آن میتوان از کلیک سمت راست ماوس و انتخاب گزینه های copy و سپس کلیک مجدد کلید سمت راست ماوس در مقصد و انتخاب گزینه paste استفاده کرد . این روند هرچند کار را بسیار ساده تر نموده ولی در محیط لینوکس به شکلی بهینه تر و ساده تر قابل بهره برداری است ، بدین معنی که هر گاه ما مثلا قسمتی از یک متن را با عمل کشیدن و رها کردن انتخاب یا های لایت میکنیم تا زمانی که این قسمت در وضعیت انتخاب یا های لایت باشد میتوانیم در هر محیط دیگری از سیستم لینوکس صرفا با فشار دادن کلید وسط ماوس آن متن را بدون نیاز به عملی خاص بچسبانیم یا باصطلاح paste نمائیم .
اگر شما این قابلیت را امتحان نکرده اید با اولین بار استفاده از آن به سهولت استفاده و برتری قابل ملاحظه آن خصوصا در هنگام کار با برنامه های متنی پی خواهید برد .