با مطرح شدن لینوکس به عنوان یک سیستم‌عامل روی میزی و پشتیبانی آن از زیر ساختارهای زبان فارسی مانند صفحه‌کلید فارسی و... و ایجاد پروژه ترجمه محیط گرافیکی KDE (پر استفاده‌ترین محیط گرافیکی سیستم‌عامل لینوکس) متخصصین شرکت چاپار شبدیز را بر آن داشت تا با ایجاد پروژه غیرانتفاعی FarsiKDE به ترجمه این محیط به فارسی بپردازند که حاصل کار تحسین برانگیز آنها تا کنون در سرتاسر دنیا و تحت توزیع‌های مختلف منتشر شده است و افتخاری است برای ایران و ایرانیان.
داشتن یک سیستم‌عامل فارسی از زمانی که کامپیوتر وارد ایران شده است، مورد توجه مهندسین و کاربران ایرانی قرار داشته و دارد. همیشه داشتن یک سیستم‌عامل که بتوان در آن از امکانات فارسی استفاده نمود و محیطی فارسی داشت، هیجان انگیز بوده است. داشتن یک سیستم‌عامل با محیط کاملا فارسی دارای مزیتی است که در آن قشر کم سن و سال کاربران کامپیوتری ما می‌توانند راحتتر از کامپیوتر استفاده نموده و در آن سریعتر پیشرفت نمایند. علاوه بر این، امکان آموزش این سیستم به کاربران نا آشنا و کم سن و سال و کاربرانی که به زبان انگلیسی آشنا نیستند، بسیار آسانتر خواهد بود. به قولی یک کودک ۱۰-۱۱ ساله برای کار کردن با کامپیوتر نیازی به دانستن زبان انگلیسی نخواهد داشت. نخستین قدم را در این راه، شرکت نرم‌افزاری سینا با ارائه ویندوز 3.1 با محیط کاملا فارسی و همراه با قفل سخت‌افزاری برداشت و از آن زمان شاهد ارائه نسخه‌های متعددی از ویندوزهای با امکانات و محیط فارسی بوده‌ایم. البته با توجه به قوانین جهانی کپی‌رایت، هیچکدام از موارد فوق قانونی نبوده و به هیچ وجه قابل مطرح شدن در جوامع جهانی نبوده‌اند. ثانیا بدلیل اینکه تغییرات انجام شده در این سیستم‌عامل ها بدلیل فقدان کدهای منبع بر روی Resource Fileها صورت می‌گرفت، باعث ایجاد اشکالات عجیب و غریبی در عملکرد سیستم‌عامل میشد که فکر می‌کنم تمامی کاربران کمابیش با آن آشنایی داشته باشند.
در ادامه این پروژه و با هدف گسترش یک سیستم‌عامل کاملا فارسی و البته قانونی در ایران، شرکت چاپار شبدیز تصمیم به ارائه نخستین توزیع فارسی سیستم‌عامل لینوکس که مبتنی بر FarsiKDE است، نمود. با اینکه در سالهای اخیر استفاده از سیستم‌عامل لینوکس در ایران گسترش فراوانی یافته است، ولی هنوز اکثریت کاربران ایرانی، حتی با اطلاع از مزایای لینوکس، از نصب این سیستم‌عامل بر روی دستگاهشان بیمناک هستند. علت این امر هم عدم آشنایی دقیق از سطح امکانات و محیط این سیستم‌عامل است. به همین دلیل، شرکت چاپار شبدیز تصمیم گرفت توزیع خود را مبتنی بر لینوکس Knoppix قرار دهد که یک توزیع زنده بوده و از روی دیسک CD بوت شده و قابل استفاده است و کاربر نیازی ندارد تا آنرا روی کامپیوتر خود نصب نماید. نام این توزیع که نخستین توزیع فارسی سیستم‌عامل لینوکس به شمار می‌رود، شبدیکس (Shabdix) است.
چند روز پیش یک نسخه آزمایشی از این سیستم‌عامل از سوی شرکت چاپار شبدیز در اختیار من قرار داده شد تا من آنرا آزمایش نمایم. این مقاله حاصل مشاهدات و بررسی‌های من است. ضمنا شبدیکس قرار است تا پس از مدت کوتاهی به صورت رسمی منتشر شود. قابل ذکر است که ممکن است برخی نکاتی که در این مقاله ذکر میشود، در نسخه نهایی تغییر کرده باشد.
خوب نخستین قدم برای بررسی شبدیکس، بوت کردن آن بود. بنابراین CD را در دستگاه خود قرار داده و بوت کردم. نخستین چیزی که جلب توجه می‌کند نمایش لوگوی جالب شبدیکس در ابتدای بوت است. با فشردن کلید Enter بوت ادامه یافته و پس از نمایش پیام «با درود!»، سخت‌افزارهای سیستم بصورت خودکار شناسایی شده و با راه‌اندازی FarsiKDE اجرای سیستم کامل میشود. تمامی این فرایندها در کمتر از یک دقیقه به اتمام می‌رسند. سیستم از نظر پایه‌ای تفاوتی با Knoppix ندارد و تفاوت عمده در بکارگیری FarsiKDE است. نسخه Knoppix مورد استفاده، نسخه 3.2 می‌باشد. با توجه به گسترده بودن کاربران کارتهای گرافیکی مبتنی بر تراشه‌های nVidia، یکی از کارهای جالبی که امکان انجام آن وجود دارد، جایگزین کردن درایورهای استاندارد nv با درایور nvidia است که شتابدهنده سه بعدی را پشتیبانی می‌کند. با این اقدام، تعداد زیادی از کاربران می‌توانند قابلیت سه بعدی و کیفیت بهتر خروجی کارت گرافیک را داشته باشند.
یکی از نکاتی که هنگام راه‌اندازی و خاموش کردن شبدیکس جلب توجه می‌کند،صدای انگلیسی Initiating .... sequence است که جالب و بهتر خواهد بود با یک صدای فارسی جایگزین شود.
شبدیکس هنگام بوت کلیه پارتیشن‌های موجود روی دیسک سخت را شناسایی کرده و تمامی آنها را بصورت «فقط خواندنی» آماده اتصال می‌کند. این ویژگی می‌تواند برای کاربران تازه کار که این توزیع برای آنها درنظر گرفته شده است، کمی مشکل ساز باشد. در صورتی که بتوان امکان نوشتن را بصورت پیش‌گزیده فعال کرد، بهتر خواهد بود. یک کاربر نیمه وارد می‌تواند با ورود به کنسول پارتیشن مورد نظرش را با دستور mount مطابق دلخواه خود متصل نماید، ولی این امکان برای کاربران تازه کار کمی دشوار است.
در مورد FarsiKDE، واقعا پروژه تحسین برانگیزی است، ولی به نظر می‌رسد که در ترجمه کلمات در برخی محلها نیاز به بازبینی بیشتری باشد. برخی واژه‌ها به هیچ وجه رایج و آشنا نیستند و در هیچ کتاب کامپیوتری نمی‌توان مشابه آنها را پیدا کرد و کمی کار را دشوار می‌سازند. در صورتی که این اصلاحات در آن انجام شود، می‌توان از آن در محیطهای آموزشی، بهره فراوانی برد.
من حین تهیه این بررسی، شبدیکس را به چندین نفر نشان دادم. اکثر آنها از اینکه یک محیط فارسی کامل در لینوکس می‌بینند، حیرت زده شده بودند، ولی اکثر آنها پس از رفع حیرت زدگی (!) معتقد بودند که قلم بکار رفته در پنجره‌ها و FarsiKDE واضح نیست. البته من هم با آنها هم عقیده هستم. در صورتی که بجای قلمی مانند Arial قلمی مانند Tahoma که واضح است جایگزین شود، محیط را برای کاربران بسیار جذاب‌تر خواهد ساخت.
سایر کاربردهایی که این دیسک می‌تواند برای شما داشته باشد، ایجاد یک پلاتفورم کاری قابل جابجایی (من به حدی به کارهای روزمره تحت لینوکس عادت کرده‌ام که تصور کارکردن با ویندوز برایم بسیار دشوار است. بنابراین در مسافرت‌ها می‌توانم این دیسک را همراه داشته و در با اولین کامپیوتر آنرا بوت کرده و استفاده نمایم.) و یک دیسک نجات کامپیوتر است.
با اینکه شبدیکس با ۱۲۸ مگابایت حافظه هم کار می‌کند، توصیه می‌کنم برای روانی و راحتی بیشتر، آنرا روی کامپیوتری با حداقل ۲۵۶ مگابایت رم اجرا نمایید. در این صورت بسیار روان کار خواهد کرد و برنامه‌ها نیز با سرعت بیشتری اجرا خواهند شد. دلیل نیاز به این مقدار حافظه هم روشن است. شبدیکس از دیسک سخت سیستم استفاده نمی‌کند تا با ایجاد swap بخشی از اطلاعات خود را روی آن قرار دهد.
در صورتی که مدتی با شبدیکس کار کردید و از آن خوشتان آمد، می‌توانید آنرا روی دیسک سخت خود نصب نمایید. نصب شبدیکس در حال توسعه بوده و در حال حاضر کمی غیر متعارف است. توصیه می‌کنم در صورتی که تازه کار هستید، از نصب آن خودداری نمایید. به هر حال قبل از آغاز نصب برنامه Qparted اجرا میشود که با استفاده از آن می‌توانید دیسک خود را پارتیشن‌بندی نمایید و یا پارتیشن‌های موجود را ویرایش کنید. پس از آن سوال و جواب‌های نصب آغاز شده و در پایان نیز محتویات CD روی دیسک سخت کپی می‌شوند. من در اینجا نمی‌خواهم وارد مبحث نصب شبدیکس شوم زیرا این مقاله آموزش نصب آن نیست. البته در آینده قصد دارم تا نحوه نصب آن را آموزش دهم. فقط این نکته را بدانید که نصب آن کاملا مشابه نصب توزیع Knoppix بوده و می‌توانید از راهنماهای موجود برای آن استفاده نمایید.
پس از نصب آن متوجه شدم که با مدیر بوت لیلو کار می‌کند. با توجه به اینکه اکثر توزیع‌های کنونی لینوکس مانند ردهت، زوزه، لیبرانت و ... از گراب استفاده می‌کنند و همچنین گراب امکانات بیشتری به کاربر ارائه داده و انعطاف پذیرتر می‌باشد، فکر می‌کنم جایگزین کردن گراب با لیلو فکر بدی نباشد. (هر چند می‌دانم آقای زینی طرفدار پروپا قرص لیلو هستند!!!)
برای اینکه این بررسی زیاد خشک و خالی نباشد، تعدادی تصویر از شبدیکس تهیه کرده‌ام که بد نیست نگاهی به آنها بیاندازید.
تصویر۱ ● تصویر۲ ● تصویر۳ ● تصویر۴
در کل بسیار خوشحال هستم که می‌بینم بالاخره ایران هم صاحب یک توزیع لینوکس مخصوص به خودش شده است. من به آینده این کار بسیار امیدوار هستم و برای تمامی دست اندرکاران این پروژه آرزوی موفقیت دارم. 
منبع مقاله : سایت technotux